پمپ سیرکولاتور چیست؟ بررسی مشخصات فنی و انواع آن
پمپ سیرکولاتور یکی از تجهیزات کلیدی تاسیساتی است که وظیفه گردش آب یا سایر سیالات در یک مدار بسته مثل سیستمهای گرمایش، سرمایش یا آب گرم مصرفی را بر عهده دارد. این پمپ با استفاده از نیروی گریز از مرکز، سیال را از نقطه‌ای به نقطه دیگر در یک چرخه بسته جابه‌جا میکند، بدون اینکه نیازی به مکش از منابع باز داشته باشد.
از آن‌جایی که پمپ سیرکولاتور توانایی گردش مداوم سیال با مصرف انرژی کم را دارد، همیشه در قلب سیستمهای موتورخانه، رادیاتورها، چیلرها، فن‌کوئل‌ها و سیستمهای برگشت آب گرم خانگی قرار می‌گیرد. در این مقاله از سایت نوین پمپ برسام قصد داریم به معرفی پمپ سیرکولاتور، بررسی مشخصات فنی و انواع آن بپردازیم تا شما بتوانید با شناخت دقیق بهترین گزینه را برای پروژه یا ساختمان خود انتخاب کنید.
مشخصات پمپ سیرکولاتور
قبل از هر چیز باید با مشخصات پمپ سیرکولاتور آشنا شویم. جنس بدنه این نوع پمپ‌ها از چدن یا استیل ساخته شده و همچنین برای ساختن پروانه‌ها نیز از چدن، استیل یا برنج استفاده میکنند. پمپ سیرکولاتور دارای مکش منفی نیست به این گونه که باید در جهت حرکت سیال نصب شود و اصطلاحاّ سیال براین پمپ سوار است. یکی از ویژگیهای مهم این نوع پمپ‌ها کارکرد بسیار کم صدا است و مصرف انرژی آنها در رده بندی A و B قرار دارد که بسیار بهینه است.
ساختار پمپ سیرکولاتور در دو نوع تکفاز و سه فاز و تک دور، دودور، سه دور، چهار دور موجود است. این دسته از الکتروپمپ ها در دو دو دسته بندی با واسطه (کوپلینگ دار) واتاترم یا موتورخشک و بدون واسطه وجود دارند. یکی دیگر از مشخصات پمپ سیرکولاتور که باید به آن اشاره کنیم دورموتور 1500 و 3000 دور است و این نوع پمپ‌ها از نیم اینچ تا شش اینچ ساخته می شوند. مقاله تفاوت الکتروموتور با پمپ را نیز بخوانید.
انواع پمپ سیرکولاتور
پمپ سیرکولاتور بسته به نوع طراحی، نحوه عملکرد و کاربری در مدل‌های مختلفی ساخته میشود. برای انتخاب مناسب باید عواملی مانند میزان هد و دبی مورد نیاز، نوع سیستم گرمایش و سرمایش، مصرف انرژی و محل نصب را در نظر بگیرید. در ادامه، انواع پمپ‌های سیرکولاتور را بررسی می‌کنیم تا شما بتوانید مناسب‌ترین مدل را برای نیاز خود انتخاب کنید.
پمپ سیرکولاتور خطی با واسطه
پمپ سیرکولاتور خطی با واسطه مناسب برای پمپ رفت شوفاژ است که ساختار آن از الکتروموتور، کوپلینگ، مکانیکی بین موتور و پروانه و دینام تشکیل شده است. این پمپ ها تک سرعته هستند و قابلیت کار کردن مداوم را دارند اما جهت کارکرد صحیح و بهینه، نیاز به روغن کاری ماهیانه دارند. اتصال پمپ های خطی با واسطه از نوع فلنچی در سایزهای 1 الی 3 اینچ هستند و به دلیل طراحی خاص خود، قابلیت تعویض قطعات داخلی مانند مکانیکال سیل و بلبرینگ‌ها را دارند.
پمپ سیرکولاتور خطی شفت مستقیم
پمپ خطی چیست؟ پمپ سیرکولاتور خطی شفت مستقیم کاملا مشابه پمپ های باواسطه عمل میکند با این تفاوت که واسطه در این پمپ ها حذف شده و شفت به‌صورت مستقیم به پروانه پمپ متصل است. اتصال پمپ های خطی شفت مستقیم از نوع فلنچی در سایزهای 1 الی 3 اینچ هستند و نسبت به مدل‌های واسطه‌دار، ساده‌تر و کم‌حجم‌تر هستند. این نوع پمپ‌ها نیاز به نگهداری نداشته و به‌صورت دائم کار ولی درصورت خرابی پمپ نیاز به تعویض کامل پمپ است.
پمپ سیرکولاتور آبگرد
پمپ های سیرکولاتور آبگرد در انواع تک سرعته، دو و سه سرعته و سرعت متغیر ساخته می‌شوند، همچنین در سایزهای کوچک نیز در بازار وجود دارند که برای مصارف سبک کاربرد دارند. این نوع پمپ‌ها کارکرد دائم دارند و نیازی به نگهداری ندارند. اتصال پمپ‌های آبگرد میتواند از هر دو نوع رزوه‌ای و فلنچی باشد، همچنین این نوع پمپ‌ها دارای پروانه و موتور یکپارچه هستند که به وسیله روتور متصل شده اند و از آب موجود در سیستم برای خنک کردن استفاده میکنند. پمپ‌های آبگرد بی‌صدا، کم‌مصرف و ایده‌آل برای مصارف خانگی، شوفاژ، گرمایش از کف و برگشت آب گرم مصرفی هستند.
پمپ سیرکولاتور زمینی
پمپ سیرکولاتور زمینی به دو نوع اتابلوک و الکتروپمپ تقسیم می شود و محل قرار گیری و کاربردشان این دو را از هم متمایز کرده است. به این شکل که در اتابلوک الکتروموتور و پمپ به وسیله ی یک رابط در داخل خود به هم متصل هستند اما، اتصال الکترو پمپ به واسطه ی کوپله و شاسی است و در نهایت این پمپ ها از لحاظ محل قرار گیری روی زمین نصب می شوند.
نحوه عملکرد پمپ آب سیرکولاتور
نحوه عملکرد پمپ آب سیرکولاتور به این شکل است که با ایجاد جریان آب در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، گرما یا سرما را به نقاط مختلف منتقل میکند. این پمپ با استفاده از پروانه‌ای که توسط موتور الکتریکی به گردش در می‌آید، آب را از یک نقطه به نقطه دیگر پمپاژ میکند. زمانی که آب از طریق ورودی پمپ وارد محفظه پروانه پمپ میشود، موتور الکتریکی، پروانه را به حرکت در می‌آورد. چرخش پروانه باعث افزایش سرعت و فشار آب میشود و در نهایت آب با فشار و سرعت بالا از پمپ خارج شده و در سیستم گردش میکند.
مهم‌ترین کاربردهای پمپ سیرکولاتور
وظیفه اصلی پمپ سیرکولاتور جبران اصطکاک فشار آب در لولهها، اتصالات و مبدل‌های حرارتی است که کاربردهای زیادی دارند که در زیر به چند مورد از آنها اشاره شده است:
- پمپ گردش آب استخر
- پمپ پکیج گرمایشی
- پمپ شوفاژها
- پمپ بازگشت آب گرم مصرفی
- سیستمهای گرمایش مرکزی
- توزیع آب گرم در ساختمان‌ها
پارامترهای مهم در انتخاب پمپ سیرکولاتور
برای انتخاب و خرید پمپ سیرکولاتور نیاز به در نظر داشتن نکاتی است که در ادامه به بررسی آنها پرداخته‌ایم:
محاسبه میزان هد و دبی آب در گردش مورد نیاز سیستم
- تعیین نوع پمپ خطی یا زمینی
- برند و مدل پمپ سیرکولاتور
- قدرت و دور موتور پمپ
- اتصال دنده‌ای / فلنجی
- قطر لوله‌های ورودی و خروجی از پمپ سیرکولاتور
- انتخاب متناسب با نیاز سیستم گرمایشی یا سرمایشی
نکات مهم در استفاده از پمپ آب سیرکولاتور
برای افزایش طول عمر و استفاده صحیح از پمپ آب سیرکولاتور باید به انتخاب مناسب و نصب و نگهداری صحیح پمپ توجه کنید. از جمله موارد مهم در استفاده از پمپ آب سیرکولاتور انتخاب پمپ با ظرفیت مناسب، نصب صحیح در مسیر رفت، هواگیری، نصب فیلتر، و توجه به دمای سیال است. همچنین، عملکرد پمپ را اعم از صدا، لرزش، و نشتی به طور منظم بررسی کنید تا از خرابی و مشکلات احتمالی جلوگیری شود. با رعایت این نکات و نکاتی که در ادامه گفته شده، می توان از عملکرد بهینه و طول عمر مفید پمپ آب سیرکولاتور اطمینان حاصل کرد.
- نصب در ارتفاع صحیح
- مسیر عبور آب به پمپ باید صاف و مستقیم
- هواگیری کامل قبل از راه‌اندازی پمپ
- یکسان بودن چرخش پروانه پمپ با جهت جریان آب
- تنظیم صحیح فشار خروجی پمپ برای عبور آب از سیستم لوله‌کشی
- تمیز کردن و تعویض مرتب فیلتر
محاسبه ظرفیت پمپ سیرکولاتور
یکی از موارد بسیار مهمی که در زمان راه اندازی سیستم های تبدیل کننده حرارت باید در نظر داشته باشید انتخاب درست پمپ سیرکولاتور است. چرا که انتخاب نادرست در محاسبات پمپ‌های سیرکولاتور اخلال ایجاد میکند و سیستم گرمایش و سرمایش یا تهویه مطبوع بازده بسیار پایینی خواهد داشت. قدم اول برای محاسبه ظرفیت پمپ‌های سیرکولاتور به دست آوردن هد و دبی و در مراحل بعدی باید به محاسبه بار حرارتی و… پرداخته شود.
- در هر مقطع از سیستم گرمایش با تقسیم کیلوکالری بر عدد 2500 مقدار دبی یا حجم آب در گردش همان مقطع از سیستم گرمایش به دست می‌آید.
- با تقسیم کیلوکالری هر مقطع از سیستم سرمایش بر عدد 1250 دبی یا حجم آب در گردش همان مقطع از سیستم سرمایش به دست می‌آید.
محل نصب و قرارگیری پمپ سیرکولاتور
در سیکل های مربوط به سرمایش و گرمایش معمولا از دو مسیر مسیر رفت و برگشت استفاده می شود که پمپ های سیرکولاتور می تواند در هر دو مسیر نصب شود. اگر بخواهیم اصول کار و به عبارتی عملکرد صحیح تر سیستم سرمایشی و گرمایشی را در نظر بگیریم باید پمپ سیرکولاتور در مسیر برگشت آب نصب شود. در سیستم های گرمایشی پمپ سیرکولاتور قبل از دیگ حرارت مرکزی و دستگاه های مولد گرما قرار می گیرد. همچنین در سیستم های سرمایشی محل نصب پمپ سیرکولاتور باید قبل از چیلر قرار بگیرد. نصب پمپ سیرکولاتور در مسیر برگشت میتواند از آسیب رساندن به اجزا پمپ مثل آب بند، پروانه و... جلوگیری کند و طول عمر پمپ را افزایش دهد.
سخن پایانی
پمپ سیرکولاتور به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، نقش حیاتی در انتقال یکنواخت حرارت و سرما در سراسر ساختمان ایفا میکند. با توجه به تنوع مدل‌ها و برندهای موجود در بازار، انتخاب مناسب‌ترین پمپ با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، میتواند تأثیر بسزایی در بهینه‌سازی عملکرد سیستم و کاهش هزینه‌های انرژی داشته باشد.
همچنین، توجه به نکات فنی مانند نصب صحیح، نگهداری منظم و انتخاب پمپ با مشخصات فنی متناسب با سیستم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در نهایت، با انتخاب و استفاده صحیح از پمپ سیرکولاتور، می‌توان به عملکرد بهینه سیستمهای گرمایشی و سرمایشی دست یافت و از مزایای آن بهره‌مند شد.
سوالات متداول
1.پمپ سیرکولاتور چیست و چه کاربردی دارد؟
پمپ سیرکولاتور یک پمپ سانتریفیوژ تک‌مرحله‌ای است که برای گردش مداوم سیالات در مدارهای بسته مانند سیستمهای گرمایشی، سرمایشی و آب گرم مصرفی طراحی شده است. این پمپ‌ها با استفاده از نیروی گریز از مرکز، سیال را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل میکنند بدون اینکه نیازی به مکش از منابع باز داشته باشند.
2. تفاوت پمپ سیرکولاتور با پمپ‌های معمولی در چیست؟
پمپ‌های سیرکولاتور معمولاً برای سیستمهای بسته طراحی شده‌اند و هدف آنها جابه‌جایی سیال با فشار کم برای غلبه بر اصطکاک لولهها است. در حالی که پمپ‌های معمولی ممکن است برای جابه‌جایی سیالات در سیستمهای باز یا با فشار بالا طراحی شوند.
3. انواع پمپ‌های سیرکولاتور کدامند؟
پمپ‌های سیرکولاتور به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
پمپ‌های با روتور مرطوب: در این نوع، روتور موتور در تماس مستقیم با سیال قرار دارد و نیازی به روانکاری خارجی ندارد.
پمپ‌های با روتور خشک: در این نوع، روتور موتور از سیال جدا است و برای خنک‌سازی آن از هوا استفاده میشود.
4. چگونه میتوانم انتخاب کنم که کدام نوع پمپ سیرکولاتور برای سیستم من مناسب است؟
انتخاب نوع پمپ بستگی به عواملی مانند اندازه سیستم، نوع سیستم گرمایشی یا سرمایشی، میزان مصرف انرژی و نیاز به تنظیم دقیق جریان دارد. برای سیستمهای کوچک، پمپ‌های تک‌سرعته یا چندسرعته معمولاً کافی هستند، اما برای سیستمهای بزرگ‌تر و پیچیده‌تر، ممکن است به پمپ‌های با سرعت متغیر یا مدل‌هایی با قابلیت تنظیم خودکار نیاز باشد.
5.پمپ سیرکولاتور چه تاثیری در کاهش مصرف انرژی دارد؟
پمپ‌های سیرکولاتور با ایجاد جریان یکنواخت و بهینه سیال در سیستم، به طور مؤثری مصرف انرژی را کاهش می‌دهند. استفاده از پمپ‌های با سرعت متغیر میتواند به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک کند، زیرا سرعت پمپ بر اساس نیاز واقعی سیستم تنظیم میشود.
6. پمپ سیرکولاتور نیاز به نگهداری خاصی دارد؟
بله، پمپ‌های سیرکولاتور به نگهداری و مراقبت نیاز دارند. از جمله اقداماتی که باید انجام دهید می‌توان به تمیز کردن فیلترها، بررسی وضعیت موتور و چک کردن نشتی‌ها اشاره کرد. نگهداری منظم از پمپ‌ها باعث میشود که عمر مفید آنها افزایش یابد و عملکرد سیستم بهینه بماند.
