پمپ انتقال قیر یکی از مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده در صنایع راه سازی، آسفالت سازی و تولید ایزوگام به شمار می‌رود که وظیفه جابجایی قیر داغ و با ویسکوزیته بالا را بر عهده دارد. با توجه به ماهیت قیر که در دماهای معمولی حالت نیمه جامد دارد، انتقال آن بدون استفاده از پمپ‌های تخصصی امکان پذیر نیست. به همین دلیل، پمپ‌های انتقال قیر باید از نظر طراحی، جنس بدنه و توان تحمل حرارت و فشار، از استانداردهای ویژه‌ای برخوردار باشند. استفاده از پمپ مناسب علاوه بر افزایش سرعت و دقت در فرآیند انتقال، نقش مهمی در کاهش هدر رفت مواد، افزایش ایمنی نیروی انسانی و بهبود کیفیت نهایی عملیات دارد. در این زمینه، شرکت نوین پمپ برسام با تکیه بر دانش فنی و تجربه صنعتی، اقدام به تولید و عرضه انواع پمپ‌های انتقال قیر متناسب با نیاز پروژه‌های مختلف کرده است.

پمپ انتقال قیر چیست؟

پمپ انتقال قیر یا پمپ قیرکش یکی از تجهیزات حیاتی در صنایع آسفالت، راه سازی، پتروشیمی و انتقال مواد غلیظ است. این نوع پمپ‌ها وظیفه جابجایی، تخلیه و انتقال یکنواخت قیر را از مخازن ذخیره به خطوط تولید بر عهده دارد. با توجه به گرانروی بالا، خاصیت چسبندگی و دمای کاری بالای قیر، استفاده از پمپ‌های معمولی امکان‌پذیر نیست. از این رو این تجهیزات با طراحی مهندسی شده، متریال مقاوم در برابر حرارت، سایش و قابلیت کارکرد مداوم ساخته می‌شوند. همچنین برخی از پمپ‌های قیر مجهز به سیستم‌های گرمایشی هستند تا از افت ویسکوزیته و گرفتگی مسیر جریان جلوگیری کرده و راندمان انتقال را افزایش دهند.

چرا پمپاژ قیر یک چالش تخصصی است؟

فرآیند انتقال و پمپاژ قیر شاید ساده به نظر برسد، اما در اصل عملیات پیچیده‌ای است در صنایع مختلف انجام می‌شود. قیر را نمی‌توان به سیالات و مواد دیگر تشبیه کرد و از پمپ‌های عادی برای جا به جایی آن استفاده کرد. از این رو ممکن است برای انتقال آن با چالش‌های مختلفی رو به رو شوید که در ادامه به آن اشاره کرده‌ایم.

ویسکوزیته و چسبندگی بالا

همان طور که می‌دانید قیر غلظت و چسبندگی فوق‌العاده زیاد دارد که به آن ویسکوزیته می‌گویند. پمپ‌های معمولی نمی‌توانند سیال با ویسکوزیته بالا را انتقال دهند و ممکن است قطعات داخلی آن‌ها بر اثر فشار بیش از حد دچار آسیب شوند. یکی از مهم‌ترین چالش های پمپاژ قیر همین مورد است که به راه حل مهندسی شده نیاز دارد.

حساسیت شدید به دما

قیر در دمای محیط تقریباً جامد و غیرقابل پمپاژ می‌شود. در نتیجه ماده پر چالش به شدت به دما وابسته است و برای پمپاژ آن باید تا دمای بالایی۱۶۰ تا ۲۲۰ درجه سانتی گراد حرارت داده شود. بنابراین پمپ نه تنها باید سیال غلیظی را انتقال دهد بلکه باید در حرارت بالا دوام و مقاومت زیادی داشته باشد. این قابلیتی است که در هر پمپی دیده نمی‌شود، انتخاب پمپ انتقال قیر استاندارد می‌تواند این چالش دمایی را مدیریت کند.

وجود ذرات جامد و خورندگی

ممکن است ذرات ریز و ساینده‌ای در قیر وجود داشته باشد و در طول زمان انتقال مانند سنباده باعث فرسایش شدید چرخ دنده‌ها، پوسته و دیگر قطعات داخلی پمپ شود. برخی ترکیبات شیمیایی نیز در قیر وجود دارد که می‌توانند خاصیت خورندگی داشته باشند، همین دلیل موجب کاهش عمر پمپ‌هایی می‌شود که برای انتقال قیر طراحی نشده‌اند.

ویژگی‌های اصلی پمپ قیر

قیر یک ماده هیدروکربنی سنگین از مشتقات نفتی است که به دلیل ویسکوزیته و چسبندگی بسیار بالا، در حالت عادی جامد است و تنها با حرارت به حالت روان در می‌آید. از این رو جابجایی و انتقال قیر همیشه با چالش‌های جدی همراه است. در این میان، برخی از پمپ‌های غلیظ کش به دلیل توان پمپاژ بالا، انتخابی ایده‌آل برای انتقال قیر محسوب می‌شوند. طراحی مهندسی چرخ دنده‌ها، استفاده از متریال مقاوم در بدنه و اجزای داخلی، قابلیت کار در بازه گسترده و تحمل شرایط سخت کاری، از جمله عواملی هستند که پمپ غلیظ کش را به گزینه‌ای مناسب و قابل اعتماد برای پمپاژ قیر تبدیل می‌کنند. در ادامه چند مورد از ویژگی‌های اصلی پمپ انتقال قیر را سرح داده‌ایم:

• مقاومت در برابر حرارت بالا مانع از انجماد یا چسبندگی قیر در مسیر می‌شود.
• این پمپ‌ها توانایی انتقال مواد با ویسکوزیته بالا مانند را دارند.
• پمپ انتقال قیر از جنسی مقاوم مانند فولاد یا آلیاژهای خاص ساخته شده و ساختار ضد ساییدگی دارد.
• این پمپ‌ها معمولا سرویس‌ نگهداری آسان و سریع دارند.

انواع پمپ مناسب انتقال قیر

همان طور که اشاره شد برای انتقال قیر به دلیل گرانروی بالا، چسبندگی زیاد و دمای کاری بالا، باید از پمپ‌های مخصوص استفاده شود. به طور کلی انواع پمپ مناسب انتقال قیر شامل موارد زیر است:

پمپ انتقال قیر دنده‌ای

رایج‌ترین مدل پمپ انتقال قیر پمپ دنده‌ای است که در دو نوع دنده داخلی و دنده خارجی طراحی و تولید می‌شوند. در این نوع پمپ‌ها معمولا دو چرخ دنده وجود دارد که با چرخش آن باعث مکش و انتقال قیر می‌شوند. در پمپ‌های دنده داخلی، چرخ دنده‌های داخلی باعث ایجاد جریان یکنواخت و پایدار شده و امکان پمپاژ قیر داغ را فراهم می‌کند. نگهداری آسان، استهلاک کمتر و عملکرد مناسب در فشارهای کاری مختلف از مزایای اصلی آن است. از طرفی پمپ دنده خارجی به دلیل حساسیت بیشتر به دما و ویسکوزیته بالا، نسبت به نوع داخلی گزینه ایده‌آلی برای قیر نیست و بیشتر برای سیالات رقیق‌تر کاربردی است.

پمپ روتاری

نوع دیگر از پمپ انتقال قیر که در آن پره‌های در حال چرخش، قیر را از ورودی به خروجی منتقل می‌کنند. این پمپ‌ها برای انتقال قیر با دبی بالا و جریان یکنواخت مناسب بوده و در صنایع بزرگ و خطوط انتقال پیوسته کاربرد دارند. لرزش و صدای کم از ویژگی‌های پمپ روتاری است که برای سیستم‌های پیوسته مناسب است.

پمپ لوب قیرکش

در کل پمپ لوب برای جابجایی سیالات غلیظ و حساس طراحی شده و می‌تواند سیالی مانند قیر را با حداقل برش جا به جا کند. دو یا چند لوب در این پمپ به طور همزمان کار می‌کند که می‌تواند برای صنایع غذایی و قیرسازی انتخاب مناسبی باشد. هر چند پمپ لوب قیرکش ویژگی‌هایی از جمله راندمان بالا، طول عمر زیاد، انتقال بدون آسیب به ماده دارد، اما قیمت بالا و نیاز به نگهداری دقیق‌تر، استفاده از آن را محدودتر کرده است.

پمپ انتقال قیر سانتریفیوژ

پمپ انتقال قیر سانتریفیوژ توانایی ایجاد فشار بالا را دارند و برای انتقال قیر یا مخلوط‌های نیمه مایع استفاده می‌شوند. معمولاً از این نوع پمپ‌ها در برخی کاربردهای خاص نظیر ایستگاه‌های اختلاط آسفالت و انتقال قیر کاربرد دارند. اما به دلیل ساختار پیچیده و هزینه تعمیرات زیاد، کاربرد عمومی کمتری دارند.

سخن پایانی

پمپ انتقال قیر به عنوان یکی از تجهیزات کلیدی در صنایع راه سازی، آسفالت و تولید ایزوگام، نقشی تعیین کننده در کیفیت، ایمنی و بهره‌وری فرآیندهای اجرایی دارد. ماهیت خاص قیر از نظر ویسکوزیته بالا، حساسیت شدید به دما و وجود ذرات ساینده، باعث می‌شود انتخاب پمپ مناسب نه تنها یک تصمیم فنی، بلکه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه باشد. استفاده از پمپ‌های تخصصی و استاندارد، ضمن تضمین انتقال یکنواخت و پایدار قیر، از استهلاک زودهنگام تجهیزات، اتلاف مواد و بروز خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. در نهایت، آگاهی از انواع پمپ‌های انتقال قیر و شناخت دقیق شرایط کاری پروژه، به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را انتخاب کنید. شرکت‌ نوین پمپ برسام با بهره‌گیری از دانش فنی، تجربه عملی و تولید تجهیزات متناسب با نیازهای صنعتی، می‌توانند نقش مؤثری در بهبود عملکرد خطوط انتقال قیر و افزایش طول عمر تجهیزات ایفا کنند.

سوالات متداول

 بهترین نوع پمپ برای انتقال قیر داغ کدام است؟

به طور معمول پمپ دنده‌ای داخلی بهترین گزینه برای انتقال قیر داغ محسوب می‌شود، زیرا توانایی کار در دماهای بالا، تحمل ویسکوزیته زیاد و ایجاد جریان یکنواخت را دارد. این نوع پمپ استهلاک کمتری داشته و نگهداری آن نیز ساده‌تر است.

آیا پمپ انتقال قیر نیاز به سیستم گرمایشی دارد؟

بله، در بسیاری از کاربردها پمپ انتقال قیر باید به سیستم گرمایشی (مانند ژاکت حرارتی یا المنت) مجهز باشد تا از سرد شدن، افزایش ویسکوزیته و گرفتگی مسیر جریان قیر جلوگیری شود.

دمای کاری مناسب برای پمپاژ قیر چقدر است؟

دمای مناسب برای پمپاژ قیر معمولاً بین ۱۶۰ تا ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد است. این بازه دمایی باعث کاهش ویسکوزیته و انتقال روان قیر بدون فشار اضافی به پمپ می‌شود.

چه عواملی در انتخاب پمپ انتقال قیر اهمیت دارند؟

ویسکوزیته قیر، دمای کاری، دبی و فشار مورد نیاز، نوع کاربرد صنعتی، جنس بدنه پمپ و شرایط نگهداری از مهم‌ترین عواملی هستند که باید هنگام انتخاب پمپ انتقال قیر در نظر گرفته شوند.

چگونه می‌توان عمر مفید پمپ انتقال قیر را افزایش داد؟

رعایت دمای کاری مناسب، استفاده از سیستم گرمایشی استاندارد، سرویس و روانکاری منظم، جلوگیری از ورود ذرات جامد بزرگ و انتخاب پمپ متناسب با نوع قیر، نقش مهمی در افزایش عمر مفید پمپ انتقال قیر دارند.