بوستر پمپ آتش نشانی چیست و چه کاربردی دارد؟
در هر مکان یا تأسیساتی که خطر آتشسوزی وجود داشته باشد، وجود یک سیستم آتشنشانی کارآمد و قدرتمند امری ضروری است. یکی از مهمترین اجزای این سیستم، بوستر پمپ آتشنشانی است که نقش حیاتی در تأمین فشار مناسب آب برای خاموش کردن آتش دارد. این پمپ‌ها به طور خاص برای مواقع اضطراری طراحی می‌شوند و وظیفه دارند فشار آب را در شبکه آتشنشانی بالا ببرند تا دسترسی به آب کافی و مناسب در زمان بحران امکان‌پذیر باشد.
در بسیاری از تأسیسات بزرگ، این پمپ‌ها معمولاً در ایستگاه پمپاژ قرار می‌گیرند تا بتوانند آب را با فشار مناسب به تمامی نقاط موردنیاز ارسال کنند. به عبارتی دیگر، بوستر پمپ آتشنشانی قادر است فشار آب را در سیستم‌های آبیاری آتشنشانی افزایش دهد و جریان آب را با فشار یکنواختی در نقاط مختلف ساختمان‌ها فراهم کند. در ادامه این مقاله از نوین پمپ برسام به بررسی دقیق این موضوع که بوستر پمپ آتشنشانی چیست می‌پردازیم.
بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟
بوستر نوعی تقویت کننده است که در کنار پمپ آتش نشانی و در مخازن قرار می گیرد. ممکن است پمپ بتواند آب را به تمام جریانات ارسال کند اما فشار آن به حد کافی نباشد. در چنین شرایطی بوستر فشار و سرعت انتقال آب را چند برابر می کند. بوستر پمپ آتشنشانی یکی از مهم ترین تجهیزات اطفای حریق است. در بسیاری از مواقع آتش نشانان و سایر نیروی انسانی با بهره گیری از مخازن و شلنگ های آب آتش را خاموش می کنند. حال اگر فشار آب کم باشد پروسه خاموش کردن آتش آن طور که باید پیش نمی رود. بوستر ها معمولا در کنار دو پمپ و دو تابلوی برق جایگذاری می شوند.
کاربردهای بوستر پمپ آتش نشانی
بوستر پمپ به طور کلی در هر مکانی که مطابق قوانین سازمان آتش شنانی نیاز به نصب سیستم های اطفای حریق باشد و میزان فشا آب در آن مناطق کم باشد می بایست مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی می‌توان مهمترین کاربردهای بوستر پمپ شامل موارد زیر است:
- ساختمان های بلند مرتبه مانند برج ها که ممکن است فشار آب برای طبقات بالایی کافی نباشد.
- شهرک های صنعتی که تاسیسات صنعتی این شهرکها نیازمند فشار بالای آب بوده و می توان در این مناطق از بوستر پمپ استفاده نمود.
- مناطق دور افتاده مانند روستا و مناطق خارج شهری که ممکن است فشار آب شهری در این مناطق پایین باشد.
- در سایر مناطق شهری که به علت بالا جمعیت ممکن است فشار آب پایین بوده و نتواند پاسخگوی نیاز سیستم هایزآتش نشانی باشد.
نحوه عملکرد بوستر پمپ آتش نشانی
پس از آشنایی با اتصالات مهم بوستر پمپ، شاید این سوال به وجود آید که نحوه عملکرد بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟ بوستر پمپ آتش نشانی عملکردی حساس و مهمی دارد که در مواقع بحران، بسیار تعیین‌کننده است. این پمپ‌ها برای تلمین فشار آب مناسب در سیستم‌های آتشنشانی طراحی شده‌اند و در مواقع نیاز به اطفای حریق، به طور خودکار وارد عمل می‌شوند. مراحل عملکرد این پمپ‌ها شامل افت فشار آب، فعال شدن پمپ‌ها، افزایش فشار، فعال شدن پمپهای بیشتر، حفظ فشار و در نهایت خاموش شدن پمپ‌ها است.
در ابتدا زمانی که فشار آب در سیستم آتشنشانی به طور ناگهانی کاهش می‌یابد (که اغلب به دلیل استفاده از آب در شیلنگ‌ها یا شیرهای آتشنشانی است) بوستر پمپ آتش نشانی وارد عمل میشود. این کاهش فشار می‌تواند به دلیل نیاز به حجم زیاد آب برای آتشنشانی ایجاد شود. زمانی که این افت فشار در سیستم شناسایی میشود، پمپهای بوستر به طور خودکار فعال می‌شوند.
در مرحله بعدی با فعال شدن پمپ‌ها، فشار آب در سیستم آتشنشانی افزایش می‌یابد. این پمپ‌ها به طور پیوسته فشار را تنظیم می‌کنند تا آب با فشار کافی به تمامی نازل‌ها و شیرهای آتشنشانی ارسال شود. در صورت نیاز، پمپهای بیشتر وارد مدار می‌شوند تا فشار لازم برای عملکرد بهینه سیستم تامین شود. پس از برطرف شدن نیاز به آب با فشار بالا، پمپ‌ها به طور خودکار خاموش می‌شوند. این عملکرد خودکار، کنترل دقیق و عملکرد بهینه سیستم را در مواقع بحرانی تضمین می‌کند.
انواع بوستر پمپ آتش نشانی
بوستر پمپهای آتش نشانی در انواع متفاوتی طراحی و ساخته می‌شوند تا بتوانند به طور مؤثر به نیازهای مختلف سیستم‌های اطفاء حریق پاسخ دهند. این تنوع به شما امکان می‌دهد تا بر اساس ویژگی‌های خاص هر ساختمان یا مجتمع و نیازهای امنیتی آن، بوستر پمپ آتش نشانی مناسب را انتخاب کنید. دو دسته اصلی که در بازار موجود هستند عبارتند از بوستر پمپهای دور ثابت و بوستر پمپهای دور متغیر.
- بوستر پمپ دور متغیر:
بوستر پمپ آتش نشانی دور متغیر، نوعی پیشرفته از بوستر پمپهای آتش نشانی است که با توانایی تنظیم سرعت کارکرد خود، انعطاف‌پذیری و کارایی بالایی را در سیستم‌های اطفاء حریق ارائه می‌دهد. این نوع پمپ‌ها با استفاده از اینورترها یا درایوهای سرعت متغیر، قادر به تطبیق با تغییرات در تقاضای آب هستند، که این امر به کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر تجهیزات کمک می‌کند. این نوع بوستر پمپهای دور متغیر، به ویژه در ساختمان‌ها و مجتمع‌هایی که نیازهای متغیری برای اطفاء حریق دارند، مانند ساختمانهای بلندمرتبه یا مجتمع‌های صنعتی با بخش‌های مختلف، بسیار مفید و کارآمد هستند.
- بوستر پمپ دور ثابت
بوستر پمپ آتش نشانی دور ثابت، یکی از انواع اصلی بوستر پمپ‌ها است که با سرعت موتور ثابت کار می‌کند. این نوع بوستر پمپ، برای کاربردهایی که نیاز به فشار آب یکنواخت و ثابت دارند، بسیار مناسب است. بوستر پمپهای دور ثابت به دلیل ساختار ساده‌تر و نگهداری آسان‌تر، در بسیاری از موارد انتخاب اول مهندسان و طراحان سیستم‌های اطفاء حریق می‌باشند. استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی دور ثابت اطمینان حاصل می‌کند که در هر شرایطی، آب با فشار مورد نیاز برای اطفاء حریق به سرعت و به طور مؤثر به نقاط مختلف رسانده شود.
اجزای اصلی بوستر پمپ آتشنشانی
بوستر پمپ آتش نشانی از اجزای مهمی تشکیل شده است که عبارت اند از:
- پمپ اصلی (Main Fire Pump)
پمپ اصلی باید در زمان آتش سوزی حجم بالایی از آب به همراه فشار بالا را تامین کند که معمولا در مدل های برقی و دیزلی می باشند.
- پمپ جوکی (Jockey Pump)
پمپ جوکی پمپی با دبی و توان پایین‌تر است که به صورت مداوم فشار سیستم را پایش و جبران نوسانات جزئی را انجام می‌دهد تا از روشن شدن غیرضروری پمپ اصلی جلوگیری شود.
- پمپ رزرو (Standby Pump)
پمپ رزرو معمولاً دیزلی بوده و در صورت خرابی یا قطع برق پمپ اصلی، به صورت اتوماتیک وارد مدار میشود.
- تابلو کنترل (Control Panel)
تابلوی برق و کنترل، وظیفه مدیریت روشن و خاموش شدن پمپ‌ها، اعلام هشدار، ثبت خطاها و نمایش وضعیت سیستم را بر عهده دارد.
- تجهیزات جانبی
- فلومتر
- پرشر سوئیچ
- گیج فشار
- شیر یک‌طرفه
- شیر پروانه‌ای یا گلوب
تفاوت بوستر پمپ آتش نشانی و آبرسانی
بوستر پمپ آتش نشانی و بوستر پمپ آبرسانی دو نوع مختلف از پمپ های تقویت کننده هستند که عملکردهای متفاوتی دارند.
بوستر پمپ های آتش نشانی به طور خاص برای سیستم های حفاظت در برابر آتش طراحی شده اند و برای افزایش فشار آب در سیستم های حفاظت در برابر آتش مانند سیستم اسپرینکلر آتش استفاده می شوند.
بوستر پمپ آتش نشانی، آب را از منبع آب می گیرد و فشار را تا حد لازم برای سیستم حفاظت آتش افزایش می دهد. این تضمین می کند که جریان آب و فشار کافی برای فعال کردن سیستم اسپرینکلر آتش یا سایر وسایل حفاظت آتش و مهار موثر آتش وجود دارد.
در مقابل، یک بوستر پمپ آبرسانی برای افزایش فشار آب در سیستم لوله کشی ساختمان برای اهداف غیر حفاظتی در برابر حریق طراحی شده است. این پمپ ها معمولاً در ساختمان‌هایی استفاده می‌شوند که فشار آب از منبع آب شهری برای پاسخگویی به نیازهای سیستم لوله‌کشی ساختمان کافی نیست، مانند ساختمان های مرتفع یا ساختمان هایی با چندین طبقه. این پمپ ها فشار آب را در سیستم لوله کشی ساختمان افزایش می دهند تا اطمینان حاصل شود که جریان آب کافی برای فعالیت هایی مانند دوش گرفتن، شستن ظروف یا شستشوی توالت وجود دارد.
به طور خلاصه، در حالی که هر دوی این پمپ ها برای افزایش فشار آب طراحی شده اند، اما برای اهداف متفاوتی استفاده می شوند.
مشخصات فنی بوستر پمپ آتشنشانی
بوستر پمپ آتش نشانی از مشخصات فنی متعددی برخوردار است که ما در این بخش سعی کرده‌ایم تعدادی از آن‌ها را برای شما کاربران گرامی شرح دهیم.
- ظرفیت بوستر: ظرفیت بوستر پمپ آتش نشانی معمولا بر اساس میزان نیاز مراکز اطفا حریق به آب برای کنترل آتشسوزی، بستگی دارد.
- فشار آب بوستر پمپ: فشار آب این دستگاه حداقل باید 10 بار باشد.
- دبی آب: برای یک بوستر ایده‌آل، دبی آب 20 لیتر در ثانیه در نظر گرفته شده است.
- نوع پمپ مورد استفاده: این پمپ باید از قدرت بالا و همچنین توانایی عملکرد سریع در شرایط مختلف را داشته باشد. دیزل پمپ یکی از مهمترین پمپهای مورد استفاده در بوستر پمپ آتش نشانی محسوب میشود.
- نوع کنترل: کنترل این بوستر باید به‌گونه‌ای باشد که با دریافت سیگنال اعلام خریق، به‌صورت خودکار فعال شود.
- ابعاد: ابعاد این بوستر باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که در محفظه و مکان مورد نظر به‌صورت استاندارد و ایمن نصب شود.
- وزن: وزن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به‌گونه‌ای باشد که جابجایی پمپ را سخت نکند.
- جنس بوستر پمپ آتش: جنس این پمپ باید از نوع مرغوب و باکیفیت انتخاب شود که در مقابل خوردگی و سایش مقاومت لازم را داشته باشد.
استانداردهای بوستر پمپ آتش نشانی
براساس استاندارد NFPA اگر شما بخواهید پمپ، شیرآلات، لوله و… را در سیستم اطفاء حریق نصب کنید آن تجهیز باید براساس استاندارد، توسط یکسری موسسات معتبر تست و گواهی آن صادر شده باشد. از مهمترین این استانداردها UL و FM و VDS هستند که امریکایی بوده و در سرتاسر جهان اعتبار دارند.
برای بوستر پمپهای اطفای حریق استانداردهای متنوع و زیادی وجود دارد. سازمان آتش نشانی نیز یک پیش نویس به همین منظور تهیه کرده است. اما از مشهورترین استانداردها می توان موارد زیر را نام برد:
استاندارد NFPA: که شناخته شده ترین و معتبرترین استاندارد است
EN 12845 استاندارد اروپایی: که بعلت حضور برندهای اروپایی (مانند ایتالیایی، آلمانی و گاها انگلیسی) در کشور ما معمولا از این استاندارد استفاده می شود.
ذکر این نکته لازم است که استاندارد NFPA در بیشتر نقاط دنیا قابل اتکاتر می باشد. حال که استاندارد NFPA بعنوان معتبرترین استاندارد در زمینه طراحی و الزامات بوستر پمپهای آتش نشانی در زیر به معرفی مختصری از آن می پردازیم. National Fire Protection Association یک سازمان بزرگ معتبر است که اهداف زیر را دنبال می کند:
- کاهش بار جهانی حریق و خطرات ناشی از آن.
- ارائه کدهای عمومی و استانداردهای اطفای حریق (چیزی در حدود 300 کد و استاندارد).
- تخقیق و آموزش.
مزایای استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی
مزایای استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟ استفاده از این بوستر پمپ مزایای زیادی دارد که بر اهمیت آن در سیستم‌های آتشنشانی می‌افزاید. برخی از مهمترین این مزایا به شرح زیر است:
- افزایش فشار آب
یکی از مزایای اصلی استفاده از بوستر پمپ آتشنشانی، توانایی این پمپ‌ها در افزایش فشار آب است. در هنگام آتشسوزی و در مواقع بحرانی که به فشار بالای آب نیاز داریم، این پمپ‌ها قادرند فشار آب را به حدی افزایش دهند که برای سیستم آتشنشانی مؤثر باشد. این افزایش فشار به ویژه در ساختمانهای بلند یا مناطق با فشار آب کم اهمیت زیادی دارد. جالب است بدانید که در بسیاری از موارد، تکنولوژی مشابهی برای تأمین فشار مناسب در سیستم‌های خانگی نیز استفاده میشود و پمپ آب خانگی می‌تواند نقش مهمی در تأمین آب پایدار و یکنواخت در منازل ایفا کند. این افزایش فشار آب امکان می‌دهد که عملیات اطفای حریق با سرعت و دقت بالاتری انجام شود.
- اطمینان از عملکرد سیستم
بوستر پمپ آتشنشانی موجب میشود که سیستم آتشنشانی به طور مداوم و مؤثر در زمان‌های بحرانی عمل کند. این پمپ‌ها با عملکرد دقیق خود، اطمینان حاصل می‌کنند که حتی در شرایط فشار پایین یا مشکلات احتمالی در منابع آب، سیستم به طور صحیح عمل کند. در این میان، انتخاب الکتروموتور مناسب برای بوستر پمپ نقش کلیدی در بهبود عملکرد و افزایش راندمان این سیستم‌ها دارد. سیستم‌های آتشنشانی در موقعیت‌های حساس و در برابر حوادث خطرناک عمل می‌کنند، به همین جهت اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ضروری است.
- کاهش مصرف آب
یکی از مزایای استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی، کاهش مصرف آب است. اما ارتباط کاهش مصرف آب با استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟ این پمپ‌ها فشار آب را به طور دقیق تنظیم می‌کنند و به همین دلیل نیاز به مصرف بی‌رویه آب کاهش می‌یابد. در بسیاری از مواقع تنها با یک فشار مناسب آب می‌توان آتش را کنترل کرد و نیاز به مصرف زیاد آب نیست. این پمپ‌ها می‌توانند به طور موثر آب را به صورت یکنواخت در سراسر سیستم آتشنشانی توزیع کنند و از هدر رفتن آن جلوگیری کنند.
- کنترل بیشتر عملیات اطفای حریق
استفاده از بوستر پمپ آتش نشانی کنترل بیشتری را در مدیریت فشار آب و جریان آن فراهم می‌آورد. این سیستم‌ها به طور خودکار فشار را تنظیم کرده و از نوسانات و افت فشار جلوگیری می‌کنند. در نتیجه عملکرد سیستم آتشنشانی همیشه ثابت و موثر باقی می‌ماند و هیچ‌گونه نقص یا خللی در هنگام استفاده از سیستم وجود نخواهد داشت.
- هزینه مقرون به صرفه
بوستر پمپ آتش نشانی یک راه‌حل مقرون به صرفه برای سیستم‌های آتشنشانی است. هزینه اولیه نصب این پمپ‌ها ممکن است بالا باشد؛ اما در درازمدت هزینه‌های نگهداری و مصرف آب به میزان زیادی کاهش می‌یابد. همچنین این پمپ‌ها عمر طولانی دارند و می‌توانند سال‌ها بدون مشکل کار کنند. به همین جهت استفاده از این پمپ‌ها به صرفه‌تر از سیستم‌های دیگر خواهد بود.
سخن پایانی
بوستر پمپهای آتش نشانی نقش حیاتی در تأمین امنیت و ایمنی ساختمان‌ها و مجتمع‌ها در برابر حریق ایفا می‌کنند. از بوستر پمپهای دور ثابت تا مدل‌های دور متغیر و از بوستر تک پمپه تا چیدمان‌های چند پمپه، انتخاب صحیح نوع بوستر پمپ بر اساس نیازهای خاص هر ساختمان اهمیت دارد. این پمپ‌ها با تضمین فشار و دبی آب مورد نیاز برای سیستم‌های اطفاء حریق، امنیت را در شرایط اضطراری فراهم می‌کنند. انتخاب پمپ با توجه به مشخصات فنی، نیرو محرکه مناسب، و رعایت استانداردهای ایمنی مانند UL، در افزایش کارایی سیستم‌های اطفاء حریق مؤثر است.
